Blockchain Nedir?

Son yıllarda popüler olmayı başaran Bitcoin’in arkasındaki teknoloji olarak bilinen teknolojiye Blockchain adı veriliyor. Peki, gerçekte Blockchain nedir?

Kripto paraların popüler olmasıyla birlikte bu paraların arkasındaki teknoloji merak edilmeye başlandı. Blockchain teknolojisi de bu süreçte popüler oldu. Bloklardan oluşan zincir yapıdaki Blockchain, (Blok Zinciri) şifrelenmiş işlem takibini sağlayan dağıtık yapıdaki bir veritabanı sistemidir. Bu noktada “dağıtık yapı nedir?” sorusu aklınıza takılabilir. Bu konuyu da ilerleyen bölümlerde açıklayacağız. Veritabanı sistemi, dağıtık yapı, bloklardan oluşma gibi terimler kafanızı karıştırıyorsa Blockchain’i online bir hesap defteri gibi düşünebilirsiniz. Her türlü veriyi takip etmek için kullanılan bu dijital defterde bilgiler değiştirilemez veya hacklenemez. Durum böyle olunca Blockchain hayatının her alanında kullanılabilir.

Tasdik işlemleri, oy kullanma ve daha birçok alanda kullanılan Blockchain teknolojisinde, kimlikler belli değildir. Yapılan işlem kişi tarafından açıklanmadığı sürece bu kişinin kim olduğu bilinemez ama yapılan işlemin ne olduğu görülebilir.

Dağıtık Sistem: Blockchain tanımı yaparken dağıtık yapıdaki bir veritabanı sistemi şeklinde ifade kullanmıştı. Dağıtık sistem, Aynı veri kaydının, birbirleriyle iletişim halindeki farklı bilgisayarlar üzerinde saklanmasına denir. Dağıtık ağ üzerindeki donanımlar, tek bilgisayar gibi davranırlar. Bu sayede bazı bilgisayarlarda teknik arıza meydana gelse bile, diğer üyelerde verilerin birer kopyası saklandığı için sistem aksamadan çalışmaya devam eder. Dağıtık yapı sayesinde veriler tek bir kurum veya kişiye ait değildir. Herkes bu verilere erişim sağlayabilir ve eşit hak iddia edebildiği bir ortam oluşur.

Blockchain’in Avantajları

“Blockchain nedir?” sorusuna tam kapsamlı bir yanıt verildiğinde aslında Blockchain’in avantajları da ortaya çıkıyor. Bununla birlikte öneminin vurgulanması gereken birkaç spesifik avantaj söz konusu. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Güven: Blockchain ağı üzerinden bir işlem yapan kişi, bu ağda yaptığı işlemin izin vermediği durumlarda başka hiç kimseyle paylaşılmayacağını bilir. Bu da Blockchain ile işlem yapmanın oldukça güvenilir olduğunu gözler önüne seriyor.
2. Verilerin Kaydı: Blockchain’de yapılan işlemin farklı kişilerle paylaşılmamasıyla birlikte verilerin kaydının tutulduğu biliniyor. Bu da dilediğiniz işleme ulaşabileceğiniz anlamına geliyor. Ancak bu işlemi yapan kişiyi bilme şansınız olmadığı için işlemler hem güvenilir hem de anonim olabiliyor.
3. Verimlilik: Dağıtık yapısı sayesinde her işlem çok daha kısa sürede tamamlanıyor. Büyük zaman kayıplarına yol açan durumları ortadan kaldırmak adına Blockchain teknolojisiyle işlem yapabilir ve bu şekilde oyun oynayabilirsiniz.

Blockchain’in Öğeleri

Blockchain teknolojisini daha iyi anlamak için bu teknolojiyi öğelerine ayırmak doğru olacaklar. Bu teknolojinin temel öğeleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Dağıtık Yapı Teknolojisi: Blockchain ağında işlem yapan herkesin bu dijital defterdeki kayıtlara ulaşma hakkı vardır. Bu işlemler bir kez kaydedilir ve aynı işlemi tekrar etme özelliği ortadan kaldırılır.
2. Değişmez Kayıtlar: Blockchain temel özelliklerinden biri de değişmez kayıtların olması. Bir işlem bu deftere kaydedildikten sonra hiçbir kişi tarafından değiştirilemez. Bir işlem kaydı hata içeriyorsa yeni bir işlem eklenmek zorundadır ve bu şekilde iki işlemde kayıtta gözükür.
3. Akıllı Sözleşmeler: Blockchain üzerindeki işlemleri biraz daha hızlandırmak adına akıllı sözleşmeler kullanılır. Blockchain’de depolanan bu akıllı sözleşmeler, otomatik olarak yürütülür.

Blockchain Nasıl Çalışır?

Blockchain isminden de anlaşılacağı üzere verileri bloklar halinde saklayan bir teknolojidir. Madenci ismi verilen ağa bağlı bilgisayarlar, işleme konan verileri bir araya getirerek şifreleme standartlarına uygun biçimde arşivler ve blok haline getirir. İşlemlerin tamamına ait veriler, nihayetinde özet bir fonksiyona (hash) dönüştürülür. Hash ise şifreleme sistemi ile oluşturulan bir yapıdır.

Ağa destek veren, gönüllü katılımcılar tarafından blokların ve şifreleme bilgilerinin kontrolü yapılır. Yeterli onay alınması durumunda blok, zincire eklenir. Birbirine özel şifrelerle bağlanan blokların sıralı biçimde listelenmesi sayesinde hayali bir zincir meydana gelir. Bu şekilde Blockchain çalışmaya başlar.

Hash, gönüllü katılımcı, ağın çalışması ve benzeri derken tam olarak durumu tahayyül edemeyenler için üç adımda “Blockchain nasıl çalışır?” sorusunun yanıtını verelim.

1. Her İşlem Kaydedilir: İlk olarak Blockchain üzerinden bir işlem yapıyorsunuz. Bu işlem de teknolojinin doğası gereği kaydediliyor. Böylece Blockchain’in çalışması için ilk adımı atıyorsunuz.
2. İşlemler Diğer İşlemlere Bağlıdır: Yaptığınız işlem, kendinden önce ve sonra yapılan işlemle bağlıdır. Bu işlemler el değiştirdikçe bir veri zinciri oluşturur. Tüm işlemler birbiri ile bağlıdır.
3. Geri Alınamaz Bir Zincir Oluşturur: Her ek blok, önceki bloğun doğrulamasını, dolayısıyla da tüm Blockchain’i güçlendirir. Bu da Blockchain’e kurcalandığı kolayca belli olan bir yapı kazandırarak, değişmezliğin temel gücünü sağlar.

Blockchain Güvenli mi?

Blockchain’in tanımından nasıl çalıştığına kadar birçok soruya yanıt verdik. Bu işlemlerin tanımında ve nasıl çalıştığının araştırmasında sistemin güvenli olduğu belirtiliyor. Peki, pratikte de Blockchain teknolojisi güvenilir mi?

Merkezi olmayan bir yapı kuran Blockchain’de saklanan verilerde bir tutarsızlık görülürse ağdaki bilgisayarın çoğunluğunda yer alan veri geçerli sayılıyor. Bu da kötü amaçlı kişilerin verileri değiştirmesini neredeyse imkânsız hâle getiriyor.

Neredeyse imkânsız dememizin sebebi ise ufak da olsa Blockchain sisteminde verilerde değişiklik yapılma ihtimalinin olması. Bunun için de ağın yarısından fazlasının ele geçirilmesi gerekiyor. Böyle bir güce sahip olmak da imkansıza yakın olarak görülmektedir.

Blockchain Şeffaf mı?

Blockchain’in şeffaf olduğu herkes tarafından biliniyor. Yapılan işlemlerin tamamının görülmesi ve bu işlemlerin incelenebiliyor olması Blockchain.com üzerinden yapılan tüm işlemleri kontrol edebilirsiniz.

Yapılan işlemlerin şeffaf bir şekilde paylaşılması, bu kişilerin kimliğinin paylaşılması anlamına gelmiyor. Çoğu kişi anonim olarak Blockchain kullandığı için yapılan işlem herkesin huzuruna sunulsa bile bu işlemi yapan kişiye ulaşmak mümkün olmuyor.