Kripto para almak bir beceri ve bilgi gerektirirken onu güvenli bir şekilde saklamak aynı şekilde farklı beceriler ve bilgiler gerektirir. Bu kılavuz size fonlarınızı nasıl koruyacağınızı, doğru cüzdanı nasıl seçeceğinizi ve kripto para güvenliği konusundaki en yaygın tehlikelerinden nasıl kaçınacağınızı öğretir.
Kripto Cüzdanı Nedir?
Bir kripto para cüzdanı, genel ve özel anahtarlarınızı saklamak, dijital para birimlerini göndermek ve almak, bakiyelerini izlemek ve çeşitli blok zincirlerle etkileşimde bulunmak için tasarlanmış bir yazılım programıdır. Kripto varlıklarınızı yönetmek ve güvende tutmak için bir kripto para cüzdanına sahip olmanız gerekir.
Etrafta birçok kripto para cüzdanı var ama aralarındaki temel ayrım sıcak cüzdan veya soğuk cüzdan olup olmadıklarıdır.
- Bir sıcak cüzdan internete bağlıdır ve ona herhangi bir zamanda erişilebilir.
- Bir soğuk cüzdan internete bağlı değildir ve paranızı çevrimdışı saklamanıza izin verir. Yine de istediğiniz zaman para alabilirsiniz ama kimse bunları dışarıya aktaramaz.
Sıcak cüzdanlar tüm online cüzdanlarını, mobil ve yazılım cüzdanının çoğunu ve değişimi içerir.
Soğuk cüzdanlar donanım cüzdanları, çevrimdışı tutulan kağıt cüzdanlar, USB ve çevrimdışı benzer veri depolama aygıtları ve hatta fiziksel Bitcoin gibi fiziksel taşıyıcı öğeleridir.
Kripto para sahiplerinin çoğu hem soğuk hem de sıcak cüzdanlar kullanır. Sıcak cüzdanlar sık yapılan ticaret için kullanışlıdır, soğuk cüzdanlar ise kripto varlıklarının uzun süreli tutulması için daha iyidir fakat farklı cüzdanları keşfetmeden önce, dijital varlıklarınızı borsalarda tutmanın neden genellikle iyi bir fikir olmadığına dair burada kısa bir hatırlatma var.
Kripto Para Cüzdanlarının Türleri
Kripto para cüzdanları; kağıt, donanım, online ve çevrimiçi cüzdanlar olarak 4 farklı kategoriye ayrılır. Her birine göz atalım.
1. Kağıt Cüzdanlar (Güvenli ama zor)
Kağıt cüzdanlar genellikle soğuk depolama olarak sınıflandırılır. ‘‘Kağıt cüzdan’’ terimi genellikle genel ve özel anahtarlarınızın fiziksel bir kopyasını veya kağıt baskısını ifade eder. Başka bir deyişle, baskılama için dijital dosya ile birlikte bir çift anahtar oluşturmakta kullanılan yazılım anlamına gelir.
Durum ne olursa olsun, kağıt cüzdanlar size nispeten yüksek bir güvenlik seviyesi sağlayabilir. Kağıt cüzdanınızı bir yazılım istemcisine aktarabilir veya paranızı taşımak için QR kodunu tarayabilirsiniz.
Seçtiğiniz kripto para için bir kağıt cüzdan mevcutsa, projenin internet sitesinde veya topluluk sayfasında nasıl yapılacağına dair bir rehber bulabilirsiniz. MyEtherWallet, Ethereum ve tüm ERC-20 jetonları için bir kağıt cüzdan yapmanın evrensel bir yoludur.
Bitcoin için bir kağıt cüzdan oluşturmak konusunda Bitcoin kağıt cüzdan jeneratörünü kullanın.
Kağıt cüzdanlar, soğuk cüzdan olmasına rağmen risk de taşırlar. Örneğin, kağıt cüzdanlar kolayca hasar görebilir, yakılabilir, kopyalanması ve fotoğraflanması kolaydır. Kendiniz için yapmıyorsanız karşılıklı güven gerektirir.
Kağıt cüzdanları daha az savunmasız hâle getirmek için, bazen insanlar onları lamine eder, birden fazla kopya oluşturur ve farklı yerlerde saklar ve onları metal veya diğer sağlam malzemeler üzerine kazır.
Kağıt cüzdanınızın elektronik kopyalarını bilgisayarınızda tutmanın kötü bir fikir olduğunu unutmayın. Kağıt cüzdanın özel anahtarı her zaman çevrimdışı tutulmalıdır. Kağıt cüzdan dosyalarınızı çevrimiçi tutmak, sıcak bir cüzdan kadar güvenli hale getirir.
2. Online Cüzdanlar (Orta güvenli)
Tanımlanacak olursa online cüzdanlar, sıcak cüzdanlardır. Bir online cüzdanı kullanarak, fonlarınıza herhangi bir bilgisayardan, cihazdan veya konumdan erişilebilir.
Çok kullanışlıdırlar ama özel anahtarlarınızı çevrimiçi olarak saklarlar ve üçüncü taraflarca kontrol edilebilirler. Bu nedenle, tasarım gereği saldırılara ve hırsızlığa karşı daha savunmasızdırlar. Türkiye’de bir çok örnekte olduğu gibi online cüzdan sitesi Bitcoin’lerin gerçek sahibidir ve kaçarsa yapacak bir şey yoktur.
Popüler olan online cüzdanlar şunları içerir:
- BtcTürk
- Coinbase
- Paribu
- Binance
Online cüzdanlarının daha güvenli bir sürümü, gözetimsiz çevrimiçi cüzdanlardır. İnternet ve uygulamalar aracılığıyla erişilebilirler ama servis sağlayıcının özel anahtarlarınıza erişimi yoktur.
Birçok durumda, gözetimsiz cüzdanlar değişim platformunun bir parçası değildir. Bu da madeni paralarınızla güvenli bir şekilde alım-satım yapmanıza izin verdikleri anlamına gelir.
Gözetimsiz online cüzdan örnekleri şunlardır:
- com DeFi cüzdan
- LocalCryptos
- Bitwala
3. Yazılım Cüzdanları (Riskli)
Yazılım cüzdanları kişisel bir bilgisayara veya akıllı telefona indirilir ve yüklenir. Onlar sıcak cüzdanlardır. Hem masaüstü hem de mobil cüzdanlar yüksek düzeyde güvenlik sunar fakat sizi bilgisayar korsanlarına ve virüslere karşı koruyamazlar.
Bu nedenle kötü amaçlı yazılımlardan uzak kalmak için elinizden gelenin en iyisini yapmalısınız. Genellikle mobil cüzdanlar masaüstü cüzdanlardan çok daha küçük ve daha basittir fakat paralarınızı her ikisini de kullanarak kolayca yönetebilirsiniz.
Ayrıca, bazı yazılım cüzdanları, akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve hatta donanım cüzdanları dahil olmak üzere aynı anda birden fazla cihaz üzerinden paralara erişmenizi sağlar.
- Jaxx
- Freewallet
- Exodus
- Electrum Cüzdan
- Infino Wallet
4. Donanım Cüzdanları (En Güvenli)
Yazılım cüzdanlarının aksine, donanım cüzdanları özel anahtarlarınızı USB gibi harici bir cihazda saklar. Tamamen soğuk ve güvenlidirler. Ayrıca onlarla da online ödeme yapılabilir.
Bazı donanım cüzdanları internet arayüzleriyle uyumludur ve birden fazla para birimiyle kullanılır. İşlemleri kolay ve rahat hâle getirmek için tasarlanmıştır. Bu nedenle yapmanız gereken tek şey herhangi bir çevrimiçi cihaza takmak, cüzdanınızın kilidini açmak, para birimi göndermek ve bir işlemi onaylamaktır.
Donanım cüzdanları, kripto varlıkları depolamanın en güvenli yolu olarak kabul edilir Tek dezavantajı, kullanılmasının ücretsiz olmamasıdır.
Popüler donanım cüzdanları aşağıdaki cihazları içerir;
- Ledger
- Trezor
Doğrudan bir üreticiden bir donanım cüzdanı almak en güvenli yoldur. Diğer insanlardan, özellikle de bilmediklerinizden satın almanız güvenli değildir. Bir üreticiden bir donanım cüzdanı alsanız bile, her zaman kendi kendinize başlatmanız ve sıfırlamanız gerektiğini unutmayın.
Genellikle, cüzdan seçiminiz portföyünüze bağlıdır. Her ciddi proje, internet sitesinde bulunması gereken kendi yerel cüzdanına sahip olmalıdır ama bazen çok para birimli bir cüzdana sahip olmak daha uygun olabilir.
Çok para birimli cüzdanların tümünün her paralarla birlikte kullanılmadığını unutmayın. Donanım cüzdanlarıyla bile kullanılan sınırlı miktarda para vardır. Öte yandan, Bitcoin veya Ethereum gibi popüler kripto paralar için cüzdan sıkıntısı yoktur.
Bir (donanım) kripto para cüzdanı aldıktan sonra, özel kurtarma tohum ifadenizi de korumanız gerekecektir. En güvenilir tohum kelime koruma araçlarından biri, onları neredeyse yok edilemez titanyum plakalarda saklamanıza izin veren Cryptotag’dır.
Özel Anahtarların Çalınmasını Önlemek için En İyi Güvenlik Uygulamaları
Özel anahtarların çalınmasını önlemek için belirli güvenlik önlemleri vardır. Aşağıda yer alan güvenlik önlemleri ile hesabınızı daha güvenli hale getirebilirsiniz.
Atmanız gereken en yaygın güvenlik adımları şunlardır:
- Kripto parayı uzun bir süre veya gerekenden daha uzun süre tutmayın.
- Her zaman iki faktörlü kimlik doğrulama (2FD) işlevini etkinleştirin.
- Bir donanım cüzdanını kullanacak olursanız, tahmin edilmesi zor bir pin kodu seçin ve 24 kelimelik kurtarma sayfanızı asla çevrimiçi hale getirmeyin.
- Kripto varlıklarınızla gerçek adınızı veya tanımlanabilir adresinizi kullanarak herkese açık bir şekilde övünmeyin. Bazı hırsızlar, onları soğuk (çevrimdışı) bir depoda tutsanız bile kripto fonlarını çalmayı başarır.
- Yalnızca donanım cüzdanı ekranında gördüklerinize güvenin ve cihazdaki tüm bilgileri doğrulayın.
- Cihazlar her an tehlikededir. Bu yüzden bilgisayar ya da akıllı telefon ekranına her zaman dikkatli bir şekilde bakın.
Buna ek olarak, kripto kaybetme şansını en aza indirmek için bu ipuçlarını izleyin.
- Kimlik Avcısı Olan Sitelere Dikkat Edin. Borsaya veya çevrimiçi cüzdana bağlanıyor olsanız da, doğru adreste oturum açtığınızı onaylayın. Birçok sahte internet sitesi, yalnızca giriş verilerinizi çalmak amacıyla borsaları taklit eder. Her zaman internet sitesi adresinin doğru olup olmadığını kontrol edin.
- HTTPS. Yalnızca geçerli bir HTTPS sertifikasına sahip güvenli internet sitelerine giriş yapın. Çoğu yasal sitede bir tane var. Daha fazla güvenlik için, ‘‘HTTPS Everywhere’’ gibi tarayıcı eklentilerini deneyin.
- Güvenli bir Wi-Fi bağlantısı kullanın. Genel Wi-Fi üzerinden çevrimiçi cüzdanınıza, borsa hesabınıza veya başka bir kritik güvenlik noktasına asla bağlanmayın. Muhtemelen güvenli bir yerde olsanız bile, Wi-Fi erişim noktanızın WPA-2 protokolü gibi güçlü şifreleme kullandığından emin olun.
- Paranızı Ayırın. Tüm kripto varlıklarınızı tek bir yerde saklamayın. Bununla başa çıkmanın en iyi yolu, uzun vadeli holdingler için bir veya daha fazla soğuk depolar ; ticaret ve işlemler için en az bir sıcak cüzdan kullanmaktır.
- İki faktörlü Kimlik Doğrulama. Hesaplarınızı her zaman 2fd ile koruyun. Mümkün olduğunda, SMS yerine yazılım veya donanım 2fd araçlarını kullanın.
- Beyaz Liste IP ve Parayı Geri Çekme Adresleri. Her zaman kullandığınız bir IP adresiniz varsa, onu güvenliğiniz için kullanınHesaplarınıza ve fonlarınıza yalnızca sizin erişebildiğinden emin olun.
- Kripto adreslerini iki kez kontrol edin. Bazı kötü amaçlı programlar, bir işlem gönderdiğinizde yanlış bir işlem adresini düzenleyebilir ve yapıştırabilir. Genellikle, yeni adres bir saldırgana aittir. Üzgün olmaktansa güvende olmak daha iyidir.
- Başa Çıkabileceğiniz Güvenlik Önlemlerini Kullanın. Bazı insanlar asla güvende hissetmezler ve kripto para birimini güvence altına almak için birçok güvenlik uygulamasına girerler ama kripto paraları güvenlik araçlarıyla da kaybedebileceklerini unutuyorlar. Zaten içine girdiğiniz şey bu değilse, güvenliğinizi fazla karmaşıklaştırmayın. Karmaşıklık ve güvenlik arasında uygun bir denge kurmaya çalışın.
Kripto paralarınızı güvende tutma yöntemleri ile kendi bankanız olabilirsiniz. Ne kadar çabuk öğrenirseniz hesap güvenliğiniz için o kadar iyi olur.